Tot nu toe lijkt deze impact, vanuit een economisch oogpunt, verre van negatief te zijn. Sterker nog, de vraag naar kavels, met name op logistieke hotspots, stijgt ondanks de coronacrisis nog steeds. Verklaarbaar, want de e-commerce en logistieke branche zijn door de crisis in een stroomversnelling geraakt. Tegelijkertijd weten we dat de vastgoedmarkt vertraagd reageert op prikkels als deze. Bovendien is het lastig voor te stellen dat een kracht van deze proporties de bouwgrondmarkt vrijwel ongemoeid laat. Verwarrend, nietwaar?
REWIND
Laten we even terugspoelen naar maart 2020. Van de één op de andere dag zat heel Nederland aan huis gekluisterd. Gespannen hoorden we de strenge maatregelen aan en zagen we onze plannen en zekerheden als een kaartenhuis ineenstorten. Ook op de bouwgrondmarkt zetten we ons schrap voor een bevriezing. Na enkele maanden bleek echter dat er juist heel veel beweging in de markt bleef bestaan. Ontwikkelaars hadden veel vertrouwen in de logistieke markt en bleven kavels kopen, deels gemotiveerd door de overvloed aan kapitaal en lage rentes. Bij (MKB-)ondernemers zagen we in eerste instantie ook terughoudendheid, die bleef wat langer aan. Maar zoals alles went, went ook de onzekerheid omtrent het virus en liet deze groep de afwachtende houding gaandeweg los. Nog steeds zien we veel beweging. Partijen sorteren voor op upscaling of downscaling, afhankelijk van de industrie waarin ze opereren. Er wordt volop georiënteerd en er worden opties uitgewerkt.
BOOST E-COMMERCE
Tegelijkertijd greep Nederland eind maart massaal naar de laptop om online te shoppen. De e-commerce, een branche die al jaren een steady groei vertoont, kwam in een overweldigende stroomversnelling terecht.* Pakketvervoerders konden het amper bijbenen. Consumentenbestedingen in de non-foodsector namen met maar liefst 56 procent toe en supermarkten kampten zelfs online met lege schappen. Maar liefst 40 procent van de consumenten ging méér online bestellen en 260.000 huishoudens deden hun eerste online aankoop. En het ziet ernaar uit dat de trend doorzet: 37 procent van de ondervraagden is van plan in de toekomst meer online te gaan bestellen.
LAST MILE DELIVERY HUBS
De – door corona extra versnelde – groei van e-commerce, in combinatie met de urbanisatie van Nederland leidt tot een groeiende vraag naar bouwgrond in de periferie van de (grotere) stad, waar last mile delivery hubs als paddenstoelen uit de grond schieten. Grondprijzen van dergelijke locaties zien we dan ook stijgen. Want waar eerder een beperkt aantal grote, traditionele distributiecentra aan de rand van de stad te vinden waren, zien we nu steeds meer kleinere logistieke centra ontstaan – compleet toegespitst op de kritische en klimaatbewuste consument, die vanuit deze hubs op een toekomstbestendige manier wordt bediend. Nogmaals, deze ontwikkeling is absoluut niet aan de coronacrisis toe te schrijven, maar is hierdoor wel versneld.
TWEEDE GOLF
Enfin, een aantal branches zal – hoe cru het ook is – profijt hebben van de crisis, andere branches niet. Als we door de huidige tweede, misschien derde dan wel vierde golf in een serieuze economische crisis belanden, dan verwachten we dat het ook rustig wordt op de bouwgrondmarkt. Maar wie durft nog iets te voorspellen over de toekomst met een onzichtbaar virus dat heel de wereld verandert?
Wat denk jij: is de impact van de coronacrisis op de commerciële bouwgrondmarkt beperkt, of blijft de toegenomen vraag aanhouden?
*Onderzoek van Colliers International.